Mercimek Hasadı Ne Zaman Yapılır?

Mercimek hasadı, yüksek verim elde etmek ve kaliteli ürün yetiştirmek için büyük önem taşır. Hasadın doğru zamanda yapılması, hem tanelerin dökülmesini önler hem de ürünün besin değerini korur. Bu yazıda mercimek hasadının hangi dönemlerde ve hangi koşullarda yapılması gerektiğini, verim üzerinde etkili olan faktörleri ve dikkat edilmesi gereken noktaları ele alıyoruz.

Mercimek Hasadı Nedir?

Mercimek hasadı, bitkinin olgunlaşma sürecini tamamladıktan sonra tanelerin toplanması işlemidir. Mercimek, olgunlaştığında yapraklarını döker ve baklaları sarı-kahverengi renge döner. Bu aşama, hasat için en uygun zamanı gösterir. Zamanında yapılan mercimek hasadı, ürün kaybını azaltır ve depolama sürecinde bozulmaların önüne geçer.

Mercimek Hasadı Ne Zaman Yapılır?

Mercimek hasadı, genellikle iklim koşullarına göre değişmekle birlikte Türkiye’de mayıs sonu ile temmuz başı arasında yapılır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde mayıs sonu, İç Anadolu ve Trakya’da ise haziran sonu – temmuz başı en uygun dönem olarak kabul edilir. Hasat zamanı belirlenirken bitkilerin %70-80’inin sararmış olması ve alt baklaların kurumaya başlaması göz önünde bulundurulur.

Erken Hasat Dönemi

Erken hasat, özellikle sıcak bölgelerde uygulanır ve tanelerin dökülmesini önlemek amacıyla yapılır. Bitki tamamen kurumadan yapılan erken hasat, makineyle biçme işlemini kolaylaştırır. Ancak çok erken hasat yapılırsa taneler tam olgunlaşmaz ve verim düşer.

Geç Hasat Dönemi

Geç hasat genellikle serin ve yağışlı bölgelerde tercih edilir. Ancak bu durumda baklalar aşırı kuruyarak dökülme riski artar. Bu nedenle geç hasat yapılacaksa hava koşulları dikkatle takip edilmelidir.

Mercimek Hasadını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Mercimek hasadının zamanını belirleyen birçok etken bulunur. İklim, toprak tipi, mercimek çeşidi ve ekim tarihi, hasat zamanını doğrudan etkiler. Özellikle nem oranı ve sıcaklık değişimleri, bitkinin olgunlaşma süresini kısaltabilir veya uzatabilir.

İklim Koşulları

Sıcaklık ve yağış, mercimeğin gelişim sürecini belirleyen en önemli faktörlerdir. Sıcak havalarda bitki daha hızlı olgunlaşırken, yağışlı dönemler olgunlaşmayı geciktirir. Hasat öncesi aşırı yağışlar tanelerde küflenmeye yol açabilir.

Toprak Yapısı

Toprak yapısı, bitkinin su tutma kapasitesini ve kök gelişimini etkiler. Killi topraklarda olgunlaşma daha yavaş olurken, kumlu topraklarda mercimek daha erken hasat edilir. Bu nedenle her bölgenin toprak tipi dikkate alınmalıdır.

Ekim Zamanı

Erken ekilen mercimekler genellikle daha erken olgunlaşır. Ekim zamanı gecikirse bitki yaz sıcaklarına kalır ve taneler tam dolmadan kuruyabilir. Bu durum verimi düşürür.

Mercimek Hasadı Nasıl Yapılır?

Mercimek hasadı, elle veya makinelerle yapılabilir. Küçük arazilerde genellikle orak veya tırpanla elle biçim yapılırken, geniş alanlarda biçerdöver kullanılır. Hasat sırasında bitkinin fazla ezilmemesine ve tanelerin zarar görmemesine dikkat edilmelidir.

Elle Hasat Yöntemi

Elle hasat, küçük ölçekli üretimlerde tercih edilir. Bitkiler kökten kesilerek demetler haline getirilir ve tanelerin olgunlaşması için birkaç gün güneşte kurutulur. Bu yöntem, hassas mercimek çeşitlerinde ürün kaybını azaltır.

Makineyle Hasat Yöntemi

Makineyle hasat, büyük tarım arazilerinde zaman ve iş gücü tasarrufu sağlar. Biçerdöverler sayesinde hem kesme hem de harmanlama işlemi aynı anda yapılır. Ancak bu yöntem için tarlanın düz olması gerekir.

Mercimek Hasadında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Mercimek hasadı sırasında hava koşulları büyük önem taşır. Yağışlı havalarda yapılan hasat, tanelerde çimlenme veya küflenmeye neden olabilir. Ayrıca hasattan önce tarladaki yabancı otların temizlenmiş olması gerekir. Hasat sonrası ürün hemen kurutulmalı ve serin, kuru bir ortamda saklanmalıdır.

Uygun Hasat Sıcaklığı

Mercimek hasadı için en uygun sıcaklık 20–30 °C aralığıdır. Daha yüksek sıcaklıklar, bitkinin aşırı kurumasına ve tanelerin dökülmesine neden olabilir.

Nem Oranı Ne Olmalı?

Hasat için ideal nem oranı %12–14’tür. Nem oranı yüksek olduğunda mercimek taneleri kırılgan hale gelir ve depolama sırasında bozulabilir.

Mercimek Verimini Artıran Uygulamalar

Verimli bir hasat için uygun bakım ve gübreleme yöntemleri oldukça önemlidir. Dengeli gübreleme, hastalık kontrolü ve doğru sulama, bitkinin gelişimini destekler. Hasat sonrası kalan bitki artıkları da toprağın organik yapısını güçlendirir.

Gübreleme Zamanı

Mercimek bitkisi azot ve fosfor bakımından zengin topraklarda yüksek verim sağlar. Ekim öncesinde taban gübresi olarak fosforlu gübre, çiçeklenme döneminde ise azotlu gübre uygulanabilir.

Sulama Programı

Mercimek, genellikle kuru tarım bitkisi olsa da kurak dönemlerde bir veya iki sulama yapılması verimi artırır. Ancak hasattan kısa süre önce sulama yapılmamalıdır.

Mercimek Üretim Bölgeleri ve Hasat Dönemleri

Bölge	Hasat Dönemi	Öne Çıkan Tür
Güneydoğu Anadolu	Mayıs sonu – Haziran ortası	Kırmızı Mercimek
İç Anadolu	Haziran sonu – Temmuz başı	Yeşil Mercimek
Trakya ve Marmara	Temmuz ortası	Yeşil Mercimek

Türkiye’nin farklı bölgelerinde iklim farkı nedeniyle hasat tarihleri değişiklik gösterir. Güney bölgelerde erken hasat yapılırken, kuzey bölgelerde olgunlaşma süresi uzar.